نقرس چیست؟ چه چیزی برای نقرس خوب است؟

نقرس که به عنوان بیماری پادشاهان یا بیماری ثروتمندان نیز شناخته می شود، یک بیماری روماتیسمی شدید است که منجر به مرگ سلاطین می شود. اگرچه نقرس که بیماری نقرس نیز نامیده می شود، در دسته بیماری های روماتیسمی قرار می گیرد، اما می توان آن را یک بیماری متابولیک در نظر گرفت. این بیماری که بیشتر در مردان دیده می شود، می تواند بر زندگی کاری و اجتماعی فرد تأثیر منفی بگذارد.

نقرس اصطلاحی است که برای اشاره به شرایط مختلفی استفاده می شود که با تجمع اسید اوریک مشخص می شود. این تجمع معمولاً روی پای فرد اتفاق می افتد. افراد مبتلا به نقرس ممکن است ادم و درد را در مفاصل پای خود احساس کنند. انگشت شست پا یکی از مفاصلی است که بیشتر تحت تاثیر این اختلال قرار می گیرد. حمله نقرس باعث درد ناگهانی و شدید می شود و افراد ممکن است احساس کنند پاهایشان می سوزد. اگرچه علائم نقرس موقتی است، اما روش های مختلفی برای کنترل علائم وجود دارد.

نقرس چیست؟

نقرس، التهاب مزمن (طولانی مدت) و شایع مفصل، اختلالی است که با تجمع کریستال های مونوهیدرات به نام اورات مونوسدیم در بافت ها مشخص می شود. نقرس که سابقه آن به دوران باستان باز می گردد، یک بیماری روماتولوژیک است که به طور دقیق مورد بررسی قرار گرفته و قابل کنترل است.

در شرایط عادی، مواد زائد در بدن به ویژه ضایعات پروتئینی به اسید اوریک تبدیل شده و از بدن خارج می شوند. مشکلات در دفع اسید اوریک یا تولید بیش از حد این مواد ممکن است منجر به تجمع در خون و بدن شود. هنگامی که مقدار اسید اوریک در جریان خون از حد طبیعی بیشتر شود، هیپراوریسمی نامیده می شود. این وضعیت می تواند به مرور زمان به نقرس تبدیل شود و منجر به التهاب مفصل بسیار دردناک شود.

هیپراوریسمی همچنین باعث می شود که ادرار و خون به شدت اسیدی شود. برخی از گوشت ها، نوشیدنی های الکلی مانند آبجو، شمعدانی و حبوبات خشک از جمله غذاهایی هستند که سطح اسید اوریک بالایی دارند. جدای از رژیم غذایی، عوامل ژنتیکی، اضافه وزن یا چاقی و استرس از جمله عوامل مرتبط با افزایش سطح اسید اوریک در خون هستند.

اسید اوریک که به مقدار بیش از حد در خون یافت می شود، از شکاف های بافتی نشت می کند و در مفاصل و ساختارهای اطراف تجمع می یابد. تجمع در مفاصل می تواند باعث التهاب در این نواحی شود که منجر به افزایش مایع در مفاصل، محدودیت حرکتی و درد می شود. این اختلال که به ویژه مفاصل شست پا و زانو را درگیر می کند، نقرس نامیده می شود. گاهی اوقات اسید اوریک نیز می تواند در کلیه ها جمع شود. باید مراقب باشید زیرا ممکن است منجر به تشکیل سنگ کلیه شود.

مراحل بیماری نقرس چیست؟

بیماری نقرس در 4 مرحله پیشرفت می کند: حمله حاد، دوره بین بحرانی، نقرس مزمن و نقرس توفوس.

• حمله حاد: مرحله ای از بیماری است که به طور ناگهانی در مفصل شروع می شود و 10-5 روز طول می کشد. تورم و درد کوتاه مدت در مفاصل مشاهده می شود.

• دوره بین بحرانی: این مرحله ای است که در آن شکایات بیمار به طور کامل از بین می رود. با این حال، حملات شدید ممکن است بلافاصله پس از این مرحله دوباره رخ دهد.
• نقرس مزمن: اگر فاصله بین حملات به تدریج کوتاه شود و درمان نشود، تورم دائمی، درد و محدودیت حرکتی ممکن است در یک یا چند مفصل ایجاد شود.
• توفوس نقرس: با پیشرفت بیماری، اسید اوریک بیش از حد در مفاصل و بافت های اطراف تجمع می یابد و تورم هایی به نام توفی ایجاد می کند. توفی ها به ویژه در انگشت شست پا، استخوان متاتارس، بالای انگشتان دست و نزدیک آرنج ایجاد می شوند.

علائم بیماری نقرس چیست؟

در اثر تجمع یون های اسید در بدن در هنگام صبح، تورم در مفاصل ایجاد می شود و درد شدید ایجاد می شود. در واقع درد آنقدر شدید است که بیمار از خواب بیدار می شود. نقرس بیماری ناشی از تجمع اسید اوریک در کلیه ها است. درد مزمن می شود و اسید اوریک انباشته در مفاصل می تواند باعث تورم مداوم مفاصل و ایجاد تغییر شکل شود.

نقرس به طور کلی به عنوان التهاب مفاصل (آرتریت) در نظر گرفته می شود. شروع حملات ناگهانی و دردناک است. علائم مختلفی ممکن است در ناحیه مفصل آسیب دیده رخ دهد، از جمله سوزش، سفتی و تورم. علائم نقرس ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. حتی ممکن است در برخی افراد یک دوره بدون علامت داشته باشد. در حالی که مشخص شده است که این افراد سطح اسید اوریک در خونشان افزایش یافته است، هیچ شکایتی در مورد نقرس وجود ندارد. علائمی که در طول حملات رخ می دهد، علائم نقرس حاد نامیده می شود. درد، قرمزی و ادم از علائم اصلی حمله نقرس هستند. به خصوص پس از حملاتی که در شب شروع می شود، افراد ممکن است به دلیل علائم از خواب بیدار شوند. حتی تماس های بسیار جزئی با ناحیه آسیب دیده می تواند باعث شکایات غیر قابل تحمل شود. در عین حال محدودیتی در حرکات مفصل آسیب دیده وجود دارد.

شکایاتی که در حمله حاد نقرس رخ می دهد معمولاً در یک مفصل رخ می دهد. انگشت شست پا شایع ترین ناحیه مفصلی است که درگیر می شود. اگرچه طول مدت شکایات معمولاً بین 12 تا 24 ساعت متغیر است، اما موارد شدید نقرس نیز وجود دارد که در آنها علائم به مدت 10 روز ادامه می یابد. بیماران در فاصله بین حملات حاد نقرس بدون هیچ شکایتی به زندگی خود ادامه می دهند.

حملات مکرر نقرس حاد می تواند باعث آسیب دائمی به مفاصل شود. علاوه بر درد مفاصل، علائمی مانند التهاب، قرمزی، ادم و مشکلات حرکتی با گذشت زمان بهبود می یابند، در حالی که علائمی مانند لایه برداری و خارش پوست ناحیه آسیب دیده ممکن است رخ دهد. در این بیماری که علاوه بر انگشت شست پا می تواند سایر مفاصل بدن را نیز درگیر کند، مفاصل مچ دست، انگشتان دست، آرنج، پاشنه و قسمت بالایی پا از جمله نواحی دیگری هستند که می توانند به نقرس مبتلا شوند.

اگر حملات نقرس بیشتر از حد معمول رخ دهد، به این بیماری نقرس مزمن می گویند. باید احتیاط کرد زیرا حملات مزمن نقرس در صورت عدم درمان مناسب می تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی شود. در بیماران نقرس مزمن ممکن است درد ثابت شود و در این حالت کیفیت خواب فرد تحت تاثیر منفی قرار می گیرد. مشکلاتی مانند خستگی، افزایش استرس و تغییرات خلقی ممکن است در نتیجه بی خوابی رخ دهد. به غیر از کیفیت خواب، پیاده روی، انجام کارهای خانه و سایر فعالیت های عادی روزانه نیز می تواند تأثیر منفی بگذارد.

توفی یک شکایت مزمن نقرس است که با تجمع کریستال های اسید اوریک در زیر پوست مشخص می شود. توفوس که می تواند در دست ها، پاها، مچ دست و گوش ایجاد شود، به صورت تورم های سخت زیر جلدی ظاهر می شود که دردناک نیستند اما در طول حمله ملتهب و ادم می شوند. همانطور که توفوس به رشد خود ادامه می دهد، می تواند به پوست و بافت های مفصلی اطراف آسیب برساند. دریافت درمان مناسب بسیار مهم است زیرا ممکن است با پیشرفت این وضعیت، ناهنجاری های مفصلی رخ دهد.

اسید اوریک که به مقدار زیاد در خون یافت می شود، می تواند در ریه ها و همچنین کلیه ها تجمع پیدا کند. جدا از این وضعیت بسیار نادر، توصیه می شود مراقب باشید زیرا ممکن است مشکلات سلامتی مختلفی مانند آب مروارید و سندرم چشم خشک در بیماران نقرس مزمن رخ دهد.

چه چیزی باعث نقرس می شود؟

مهم ترین علت نقرس، تولید بیش از حد اسید اوریک در بدن یا ناتوانی در دفع اسید اوریک تولید شده از طریق کلیه ها است. عادات غذایی ناسالم، مصرف زیاد الکل، بیماری های ناگهانی و شدید، درمان های دارویی مختلف، ضربه های مفصلی، عمل های جراحی و بیماری های کلیوی از جمله مواردی هستند که می توانند باعث افزایش میزان اسید اوریک خون شوند. افزایش سن نیز ممکن است خطر ابتلا به نقرس را افزایش دهد. نقرس اختلالی است که ممکن است در برخی افراد در خانواده ها دیده شود. ده ها ژن مختلف به ویژه ژن های SLC2A9 و ABCG2 ممکن است مستعد ابتلا به نقرس باشند. ژن های مرتبط با نقرس با متابولیسم اسید اوریک مرتبط هستند.

پذیرفته شده است که عوامل ژنتیکی ممکن است در شکل گیری نقرس موثر باشد و علاوه بر عوامل خانوادگی، برخی بیماری ها نیز ممکن است اثر تسهیل کنندگی داشته باشند. چاقی، دیابت، بیماری های قلبی، فشار خون و کلسترول بالا از جمله بیماری هایی هستند که خطر ابتلا به نقرس در آنها بیشتر است.

در طول برخی از اختلالات، افزایش تولید اسید اوریک در بدن ممکن است رخ دهد. این وضعیت که با فعالیت غیر طبیعی آنزیم همراه است، معمولا در شرایطی مانند لنفوم، لوسمی، کم خونی همولیتیک و پسوریازیس رخ می دهد. افزایش تولید اسید اوریک ممکن است به عنوان یک عارضه جانبی پس از شیمی درمانی و رادیوتراپی مورد استفاده در درمان بیماران سرطانی رخ دهد.

بیماری نقرس چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص بلورهای اورات مونوسدیم در تجزیه و تحلیل مایع سینوویال (مایع در فضای مفصل) روش تشخیصی استاندارد طلایی برای نقرس است. در این معاینه، پزشکان با یک سوزن نازک از ناحیه مفصل آسیب دیده نمونه مایع می گیرند. مایع سینوویال در طول عودهای حاد نقرس زرد و کدر می شود. بررسی میکروسکوپی این مایع که حاوی کریستال ها و گلبول های سفید نیز می باشد، آن را از التهاب مفاصل ناشی از عوامل میکروبی متمایز می کند.

همچنین می توان از مطالعات آزمایشگاهی مختلف در رویکرد تشخیصی نقرس استفاده کرد. اگرچه نشانگرهای بیوشیمیایی مانند تعداد گلبول های سفید، سرعت رسوب گلبول های قرمز (ESR) و پروتئین واکنشی c (CRP) در نقرس حاد مفید هستند، اما نباید فراموش کرد که برای این بیماری خاص نیستند. اگرچه اندازه گیری سطح اسید اوریک از طریق آزمایش خون یک آزمایش بسیار مهم است، اما گاهی اوقات می تواند منجر به اشتباه شود. باید در نظر داشت که در حالی که برخی از افراد سطح اسید اوریک خون بالایی دارند اما علائم نقرس را ندارند، برخی افراد ممکن است علائم نقرس را داشته باشند حتی اگر سطح اسید اوریک خونشان پایین باشد. به این دلایل، اگرچه اندازه گیری سطح اسید اوریک خون به تنهایی برای تشخیص نقرس کافی نیست، اما می توان از آن برای بررسی سیر نقرس در برخی بیماران استفاده کرد.

علاوه بر آزمایشات بیوشیمیایی، می توان از مطالعات تصویربرداری مختلف برای تشخیص نقرس استفاده کرد. اگرچه سونوگرافی به طور معمول انجام نمی شود، اما می تواند کریستال های انباشته شده در ناحیه غضروف را تشخیص دهد. رادیوگرافی اشعه ایکس از جمله ابزارهای تشخیصی رادیولوژیکی است که می تواند در افتراق نقرس از سایر اختلالات مفصلی مفید باشد.

بیماری نقرس چگونه درمان می شود؟

در نقرس، روش های درمانی جداگانه در طول حملات حاد و در دوره های بین حملات اعمال می شود. در حالی که داروهای ضد التهابی در دوره‌های حاد که درد شدید است استفاده می‌شود، داروهای مورد استفاده در درمان دارویی بسته به سیر بیماری می‌توانند توسط پزشک تغییر کنند. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، کلشی سین یا کورتیکواستروئیدها از جمله داروهایی هستند که بسته به شرایط فرد می توانند در درمان نقرس استفاده شوند. داروهای حاوی ماده موثره کلشی سین داروهای ضدالتهابی هستند که در کنترل درد ناشی از نقرس موثر در نظر گرفته می شوند.

در برخی بیماران، عود نقرس می تواند سیر بسیار شدید و مزمن داشته باشد. به منظور جلوگیری از سنگ کلیه، توفوس یا سایر عوارض مرتبط با نقرس که ممکن است در این افراد رخ دهد، ممکن است از داروهایی استفاده شود که باعث کاهش تولید اسید اوریک در بدن یا افزایش دفع اسید اوریک در ادرار می شود. بسیار مهم است که مصرف این داروها که ممکن است عوارضی مانند تب، بثورات پوستی، التهاب کبد یا مشکلات کلیوی ایجاد کند، زیر نظر پزشک انجام شود.

از آنجایی که فعالیت بدنی ممکن است شدت حملات را افزایش دهد، به بیماران توصیه می شود در طول دوره حاد استراحت کنند. رژیم درمانی به اندازه دارو در نقرس نقش مهمی دارد. برای درمان نقرس به بیماران توصیه می شود رژیم غذایی خاصی که توسط متخصص تغذیه تهیه شده است، مصرف کنند و با برنامه های ورزشی سبک کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.

رژیم غذایی بیماری نقرس

تهیه یک برنامه تغذیه شخصی مناسب برای نقرس یکی از مهمترین اقداماتی است که می توان برای کاهش تعداد تشدیدها انجام داد. هدف این رژیم کاهش سطح اسید اوریک خون به حد طبیعی است.

محدود کردن یا قطع کامل مصرف الکل، به ویژه مصرف آبجو، تغییر سبک زندگی مهمی در بهبود علائم نقرس است. علاوه بر این، افزایش مصرف مایعات، انتخاب لبنیات کم‌چرب، پرهیز از مصرف گوشت‌های اندام یا ماهی‌های کوچک چرب با محتوای پورین بالا، انتخاب حبوبات به‌عنوان منبع پروتئین و مصرف محصولات گندم کامل یا سبزیجات و میوه‌های تازه برای مصرف کربوهیدرات شامل می‌شود. در برنامه رژیم غذایی از دیگر برنامه های ممکن است.

غذاهایی با محتوای پورین کم در رژیم غذایی به غذاهایی گفته می شود که حاوی کمتر از 100 میلی گرم پورین در هر 100 گرم هستند. همه میوه ها از جمله غذاهایی هستند که برای نقرس مشکلی ایجاد نمی کنند. میوه گیلاس به دلیل کمک به سطح اسید اوریک و سطح التهاب می تواند از عملکردهای طبیعی بدن در پیشگیری از حملات نقرس پشتیبانی کند. تمامی فرآورده های گیاهی از جمله سیب زمینی، نخود فرنگی، قارچ، بادمجان و سبزیجات برگ سبز از جمله غذاهایی هستند که بیماران نقرس می توانند مصرف کنند. علاوه بر میوه ها و سبزیجات، تخم مرغ، لبنیات، آجیل، قهوه، چای و چای سبز، ادویه ها و روغن های گیاهی از جمله غذاهایی هستند که می توانند در برنامه تغذیه بیماران نقرس قرار گیرند.

کاهش وزن بدن

اضافه وزن ممکن است یک عامل خطر برای حملات نقرس باشد. مقاومت به انسولین، که به ویژه در افراد دارای اضافه وزن رخ می دهد، وضعیتی است که با سطح اسید اوریک خون بالا مرتبط است. با کاهش وزن، افراد می توانند هم مقاومت به هورمون انسولین را بشکنند و هم به کاهش سطح اسید اوریک کمک کنند.

نکته ای که بیماران نقرس در مورد کاهش وزن باید به آن توجه کنند سرعت کاهش وزن است. باید مراقب باشید زیرا کاهش وزن سریع در یک رژیم غذایی بسیار کم کالری ممکن است خطر ابتلا به حمله نقرس را افزایش دهد.

جهت تمرین

ورزش منظم تمرین دیگری است که می تواند برای جلوگیری از حملات نقرس انجام شود و می تواند به کاهش سطح اسید اوریک کمک کند.

مصرف مایعات کافی

اطمینان از مصرف کافی مایعات روزانه ممکن است خطر ابتلا به حمله نقرس را کاهش دهد. با مصرف مایعات، دفع اسید اوریک اضافی در جریان خون از کلیه ها آسان تر می شود و با ادرار دفع می شود. مصرف مایعات موضوعی است که نباید از آن غافل شد، به خصوص افرادی که به طور منظم ورزش می کنند و مقداری از مایعات بدن خود را با تعریق از دست می دهند.

محدود کردن مصرف الکل

الکل یک محرک شناخته شده برای نقرس است. دلیل این وضعیت این است که بدن به جای حذف اسید اوریک اضافی از بدن با مصرف الکل، دفع الکل را در اولویت قرار می دهد. بنابراین، تجمع اسید اوریک که پس از مصرف الکل به مقدار زیاد باقی می‌ماند، آسان‌تر می‌شود و به شکل کریستالی تبدیل می‌شود.

رژیم غذایی، ورزش و سایر تغییرات سبک زندگی در درمان نقرس و سایر بیماری های ناشی از اسید اوریک بالا بسیار موثر است. در برخی افراد، درمان دارویی ممکن است علاوه بر تغییر شیوه زندگی ضروری باشد. رعایت دقیق داروهای تجویز شده توسط پزشکان بخش مهمی از درمان است.

در صورت مشاهده علائم نقرس که نوعی التهاب مفاصل است در خود یا اطرافیان خود مشاهده کردید، توصیه می شود با مراکز بهداشتی درمانی تماس گرفته و از پزشکان متخصص در مورد درمان مناسب و تغییر سبک زندگی کمک بگیرید.

برای شما روزهای سلامتی آرزومندیم.